Μπορεί να μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όμως για τη Ρεμπέκα Σάροκ από την Αυστραλία, είναι η καθημερινή της πραγματικότητα: θυμάται κάθε στιγμή της ζωής της, με κάθε λεπτομέρεια. Από το πρώτο της βλέμμα στον κόσμο ως βρέφος, μέχρι τις πιο μικρές στιγμές της ενηλικίωσης, τίποτα δεν ξεχνιέται.
Η εξαιρετικά σπάνια ικανότητα της απόλυτης αυτοβιογραφικής μνήμης
Η Ρεμπέκα πάσχει από Hyperthymesia ή αλλιώς HSAM (Highly Superior Autobiographical Memory), ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο που αφορά λιγότερους από 100 ανθρώπους παγκοσμίως. Οι άνθρωποι με αυτή την ιδιότητα μπορούν να ανακαλέσουν με λεπτομέρειες οποιαδήποτε μέρα της ζωής τους – τι έφαγαν, πώς ένιωθαν, τι συνέβη γύρω τους.
Όταν η μνήμη γίνεται φιλμ
«Το μυαλό μου λειτουργεί σαν μια ταινία που δεν σταματά ποτέ», λέει η Ρεμπέκα. Η κάθε ανάμνηση επιστρέφει ζωντανά, με εικόνες, ήχους και συναισθήματα. Παρόμοια περιγράφει την εμπειρία της και η Έμιλι Νας, μια ακόμη γυναίκα με HSAM, που δηλώνει πως μπορεί να «γυρίσει» τη μνήμη της μπρος και πίσω σαν τηλεχειριστήριο.
Η δύσκολη πλευρά της απόλυτης μνήμης
Αν και φαινομενικά εντυπωσιακή, αυτή η ικανότητα συνοδεύεται από σημαντικές δυσκολίες. Η Ρεμπέκα εξηγεί πως δεν μπορεί να απομονώσει ή να αποδυναμώσει τις αρνητικές αναμνήσεις. Όταν θυμάται μια τραυματική εμπειρία, ξαναζεί το συναίσθημα σαν να συμβαίνει στο παρόν – κάτι που επηρεάζει την ψυχική της υγεία και την ποιότητα του ύπνου της.
Η επιστήμη προσπαθεί να εξηγήσει
Οι επιστήμονες που μελέτησαν την περίπτωσή της δηλώνουν εντυπωσιασμένοι και ταυτόχρονα προβληματισμένοι. Το φαινόμενο Hyperthymesia μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο που λειτουργεί η μνήμη, ωστόσο παραμένει αινιγματικό και χωρίς θεραπεία. Δεν υπάρχει τρόπος να «σβήσουν» επιλεκτικά οι αναμνήσεις.
«Δεν ζω στο παρελθόν – απλώς δεν μπορώ να το ξεχάσω»
Η Ρεμπέκα ζητά από τον κόσμο κατανόηση και όχι θαυμασμό. «Δεν είμαι κολλημένη στο παρελθόν. Δεν μπορώ, όμως, να το διαγράψω. Οι αναμνήσεις είναι πάντα εδώ – κάθε μέρα, κάθε στιγμή».
