Η 3η Σεπτεμβρίου είναι ημερομηνία-ορόσημο για την ελληνική και τη διεθνή ιστορία, με γεγονότα που διαμόρφωσαν πολιτικές, κοινωνικές και επιστημονικές εξελίξεις.
Το 401 π.Χ. ο Αρταξέρξης Β΄ των Περσών νίκησε τον αδελφό του Κύρο στη μάχη στα Κούναξα. Στο πλευρό του Κύρου βρέθηκαν 10.000 Έλληνες μισθοφόροι, οι περίφημοι «Μύριοι», που απαθανάτισε ο Ξενοφών στην Κύρου Ανάβασις.
Στον ευρωπαϊκό χώρο, το 1596 γεννήθηκε ο Νικολό Αμάτι, ο μάστερ κατασκευαστής εγχόρδων, ενώ το 1658 πέθανε ο Όλιβερ Κρόμγουελ, ηγετική φυσιογνωμία του αγγλικού εμφυλίου. Το 1783 η Βρετανία αναγνώρισε επίσημα την ανεξαρτησία των Ηνωμένων Πολιτειών με τη Συνθήκη του Παρισιού.
Για την Ελλάδα, η ημερομηνία έχει ιδιαίτερη βαρύτητα: το 1843 ξεσπά η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, που ανάγκασε τον Όθωνα να παραχωρήσει Σύνταγμα στον ελληνικό λαό. Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα, το 1922, τα τελευταία ελληνικά στρατεύματα εγκαταλείπουν τη Μικρά Ασία.
Στις τέχνες και τα γράμματα, το 1818 γεννιέται ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Ιβάν Τουργκένιεφ, το 1929 η Ειρήνη Παπά, ενώ την ίδια μέρα του 1940 έρχεται στη ζωή ο Ουρουγουανός λογοτέχνης Εδουάρδο Γκαλεάνο. Την 3η Σεπτεμβρίου 1954 φεύγει από τη ζωή η Μαρίκα Κοτοπούλη, και το 1983 η Έλλη Λαμπέτη, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στο ελληνικό θέατρο.
Στον αθλητισμό, το 1892 η Νιούτον Χιθ – που αργότερα θα γίνει η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ – δίνει τον πρώτο της αγώνα. Το 1925 καταγράφεται το πρώτο διεθνές παιχνίδι χάντμπολ, ενώ το 1972 ο Μπόμπι Φίσερ κατακτά το παγκόσμιο πρωτάθλημα σκάκι. Το 2000 η Εθνική Ελλάδας μπάσκετ κατακτά το τουρνουά «Ακρόπολις», νικώντας τη Ρωσία.
Στον τομέα της πολιτικής, το 1958 ιδρύεται το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το 1971 το Κατάρ κηρύσσει την ανεξαρτησία του, ενώ τρία χρόνια αργότερα, το 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου ιδρύει το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ), σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για την ελληνική πολιτική σκηνή.
Στην επιστήμη, το 1976 το διαστημόπλοιο «Βίκινγκ ΙΙ» προσεγγίζει την επιφάνεια του Άρη και στέλνει τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του κόκκινου πλανήτη.
Τέλος, η ημερομηνία αυτή έχει συνδεθεί και με τραγωδίες: το 1950 ισχυρός τυφώνας αφήνει 300.000 άστεγους στην Ιαπωνία, το 2002 ο Κηφισός υπερχειλίζει από σφοδρές βροχοπτώσεις, ενώ το 2004 η τραγωδία του Μπεσλάν συγκλονίζει τον κόσμο, με 344 νεκρούς – ανάμεσά τους 172 παιδιά.
Η 3η Σεπτεμβρίου, από την αρχαιότητα ως τη σύγχρονη εποχή, παραμένει μια ημέρα γεμάτη γεγονότα που καθόρισαν την ιστορία.
