Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ, οι επιστήμονες συνεχίζουν να ανακαλύπτουν οργανισμούς που όχι μόνο αντέχουν στα υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας, αλλά και… ευημερούν μέσα σε αυτά. Ένας από αυτούς είναι ο μαύρος μύκητας Cladosporium sphaerospermum, ο οποίος φαίνεται να αξιοποιεί τη ραδιενέργεια ως πηγή ενέργειας.
Οι ερευνητές εντόπισαν τον μύκητα να αναπτύσσεται σε τοίχους εγκαταλελειμμένων αντιδραστήρων, όπου η ακτινοβολία παραμένει ιδιαίτερα υψηλή. Από τα 47 στελέχη που εξετάστηκαν, τα εννέα έδειξαν το εντυπωσιακό φαινόμενο της «ραδιοσύνθεσης» – μια διαδικασία κατά την οποία ο οργανισμός μετατρέπει την ακτινοβολία σε χημική ενέργεια, όπως ακριβώς τα φυτά με το φως στη φωτοσύνθεση. Η βασική υποψήφια για το «μυστικό» της προσαρμογής αυτής είναι η μελανίνη, η σκούρα χρωστική ουσία που φαίνεται να λειτουργεί σαν ασπίδα αλλά και σαν εργαλείο αξιοποίησης της ενέργειας.
🚀 Από το Τσερνόμπιλ… στο Διάστημα
Η NASA εξετάζει πλέον πρακτικές εφαρμογές αυτού του μοναδικού μύκητα. Τα ευρήματα σε πειράματα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό έδειξαν ότι το C. sphaerospermum αναπτύχθηκε 21 φορές ταχύτερα όταν εκτέθηκε σε κοσμική ακτινοβολία, μειώνοντας παράλληλα την ένταση της ακτινοβολίας που περνούσε από το υλικό.
Αυτό ανοίγει τον δρόμο για τις λεγόμενες «μυκητιακές ασπίδες» – ελαφριά δομικά στοιχεία κατασκευασμένα από μύκητες, τα οποία θα μπορούσαν να προστατεύουν αποικίες στη Σελήνη ή τον Άρη, πολύ πιο αποτελεσματικά από παραδοσιακά βαριά υλικά όπως ο μόλυβδος.
🌍 Προοπτικές για καθαρισμό ραδιενεργών ζωνών
Η ικανότητα του μύκητα να «παγιδεύει» και να εξουδετερώνει ραδιενεργά σωματίδια τον καθιστά υποψήφιο εργαλείο για την αποκατάσταση μολυσμένων περιοχών στη Γη. Μελέτες δείχνουν ότι τα ηλεκτρόνια που μετατοπίζονται στη μελανίνη του μύκητα όταν χτυπηθούν από ακτίνες Γ δημιουργούν ενέργεια που ενισχύει τον ρυθμό ανάπτυξής του.
Αυτή η δυνατότητα «κατανάλωσης» ακτινοβολίας θα μπορούσε στο μέλλον να χρησιμοποιηθεί σε προγράμματα καθαρισμού ραδιενεργών εδαφών.
🐺 Η φύση προσαρμόζεται: Από λύκους μέχρι βάτραχους
Η Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ παραμένει μια από τις πιο απρόβλεπτες οικολογικές περιοχές. Παρά την ακραία ακτινοβολία, η άγρια ζωή όχι μόνο επιβιώνει αλλά και εξελίσσεται.
- Λύκοι έχουν αναπτύξει γενετικές μεταλλάξεις που αυξάνουν την ανθεκτικότητα τους στον καρκίνο.
- Δενδροβάτραχοι παρουσιάζουν πιο σκούρο δέρμα, πλούσιο σε μελανίνη, προσφέροντας φυσική προστασία στις επόμενες γενιές.
Τα παράδοξα αυτά φαινόμενα δείχνουν πώς η ζωή μπορεί να βρει τρόπους να αντισταθεί ακόμη και σε ακραίες συνθήκες.
