Η 4η Δεκεμβρίου 1980 σηματοδοτεί μια από τις πιο ιδιαίτερες και συζητημένες στιγμές στην ολυμπιακή ιστορία. Εκείνη την ημέρα, η Στέλλα Γουόλς, θρύλος του γυναικείου στίβου, έπεφτε νεκρή σε ληστεία στο Κλίβελαντ. Όμως τα γεγονότα που ακολούθησαν θα άνοιγαν έναν διάλογο που ξεπερνούσε κατά πολύ τον αθλητισμό.
Γεννημένη στην Πολωνία ως Στέφαν Βαλασίεβιτς, η Γουόλς μετακόμισε στις ΗΠΑ και σύντομα εξελίχθηκε σε μια από τις κορυφαίες σπρίντερ της εποχής. Με τη χρυσή της νίκη στα 100 μ. στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1932 και την ακατάβλητη παρουσία της για δεκαετίες, καθιερώθηκε ως μια μορφή-σύμβολο. Πολλοί τη θυμούνται για την εκρηκτική εκκίνησή της, άλλοι για τη μαχητική της προσωπικότητα που κυριάρχησε στα στάδια σε μια δύσκολη για τις γυναίκες εποχή.
Ο θάνατός της, ωστόσο, έφερε στην επιφάνεια μια απρόσμενη αποκάλυψη: η νεκροψία κατέδειξε πως είχε βιολογικά χαρακτηριστικά που σήμερα κατατάσσονται στο φάσμα των intersex καταστάσεων. Τότε, όμως, η κοινωνία δεν διέθετε ούτε τη γνώση ούτε τη γλώσσα για να προσεγγίσει τέτοια θέματα με σεβασμό. Ο δημόσιος διάλογος εκτροχιάστηκε σε υπεραπλουστεύσεις και τίτλους που αμφισβητούσαν την ταυτότητα και την καριέρα της.
Αθλητικοί φορείς και επιστήμονες προσπάθησαν να επαναφέρουν την ισορροπία, εξηγώντας πως τα βιολογικά δεδομένα δεν αναιρούν το γεγονός ότι η Γουόλς έζησε, αγωνίστηκε και αυτοπροσδιοριζόταν ως γυναίκα. Συμπαίκτες, αντίπαλοι και προπονητές μίλησαν με σεβασμό για εκείνη, τονίζοντας πως ο κόσμος απλώς δεν ήταν έτοιμος να κατανοήσει τη βιολογική πολυπλοκότητα που μπορεί να κρύβεται πίσω από έναν άνθρωπο.
Σήμερα, η ιστορία της Στέλλα Γουόλς αποτελεί σημείο αναφοράς στις συζητήσεις για το φύλο στον αθλητισμό, τις intersex ταυτότητες και την ανάγκη για επιστημονικά τεκμηριωμένες και ανθρωποκεντρικές πολιτικές.
