Στις 26 Σεπτεμβρίου 2000 η Ελλάδα βίωσε μία από τις πιο μαύρες σελίδες της ναυτικής της ιστορίας. Το επιβατηγό-οχηματαγωγό «Εξπρές Σάμινα» συγκρούστηκε με τις βραχονησίδες «Πόρτες», λίγα μίλια έξω από το λιμάνι της Πάρου, και βυθίστηκε παρασύροντας στον θάνατο 81 ανθρώπους.
Το χρονικό της τραγωδίας
Το «Σάμινα», κατασκευασμένο το 1966 στη Γαλλία, είχε ήδη πίσω του δεκαετίες στη θάλασσα και καταγγελίες για τεχνικές παρεμβάσεις που έθεταν σε κίνδυνο την αξιοπλοΐα του. Εκείνη την ημέρα εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς – Πάρος – Νάξος – Ικαρία – Σάμος – Πάτμος – Λειψοί.
Λίγο μετά τις 22:00 το βράδυ, το πλοίο προσέκρουσε στις «Πόρτες» με ταχύτητα 18 κόμβων. Ένα ρήγμα τριών μέτρων στα δεξιά ύφαλα αποδείχθηκε μοιραίο. Το μηχανοστάσιο πλημμύρισε, το ρεύμα κόπηκε, τα συστήματα ασφαλείας κατέρρευσαν και μέσα σε 25 μόλις λεπτά το πλοίο βυθίστηκε.
Διάσωση μέσα σε κακοκαιρία
Με ανέμους 7-8 μποφόρ, οι επιχειρήσεις διάσωσης έγιναν υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Ψαράδες από την Πάρο και την Αντίπαρο, πλοία του Λιμενικού, εμπορικά σκάφη αλλά και δύο βρετανικά πολεμικά πλοία συνέδραμαν στην επιχείρηση. Από τους περίπου 530 επιβαίνοντες, 457 διασώθηκαν.
Στιγμές ηρωισμού και απελπισίας
Το χάος που επικράτησε αποτυπώνεται στις μαρτυρίες: σκοτάδι, πανικός, άνθρωποι που έπεφταν στη θάλασσα χωρίς σωσίβια.
Ο καμαρότος Θέμης Κυπριώτης αναδείχθηκε σε σύμβολο ηρωισμού, καθώς φέρεται να θυσίασε τη ζωή του για να σώσει βρέφος και άλλους επιβάτες. Άλλοι ναυτικοί έδιναν κουράγιο στους τρομοκρατημένους επιβάτες, προσπαθώντας να τους καθοδηγήσουν προς τη σωτηρία.
Οι ευθύνες και η δίκη
Η εισαγγελία άσκησε ποινικές διώξεις για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο κατά μελών του πληρώματος, ενώ κατηγορήθηκε και η πλοιοκτήτρια εταιρεία.
Το 2006, μετά από πολύκροτη δίκη, το δικαστήριο έκρινε ότι το ναυάγιο οφείλεται σε «κακή διακυβέρνηση», κυρίως από τον υποπλοίαρχο, με ανοιχτές υδατοστεγείς θύρες να επιταχύνουν τη βύθιση. Η απόφαση προκάλεσε αντιδράσεις, καθώς πολλοί θεωρούσαν ότι οι ευθύνες του κράτους και της εταιρείας δεν αποδόθηκαν πλήρως.
Η τραγωδία που δεν ξεχάστηκε
Πέρασαν 25 χρόνια, αλλά το «Σάμινα» παραμένει μια πληγή ανοιχτή στη μνήμη όσων έζησαν την τραγωδία. Η ιστορία του υπενθυμίζει τη σημασία της αυστηρής τήρησης των κανόνων ασφάλειας στη ναυσιπλοΐα και την ευθύνη απέναντι στις ανθρώπινες ζωές.
