Το Σάββατο, 21 Δεκεμβρίου 2024, σημειώνεται το χειμερινό ηλιοστάσιο, το οποίο σηματοδοτεί την επίσημη αρχή του χειμώνα και φέρνει τη μεγαλύτερη νύχτα του έτους. Στην Αθήνα, ο ήλιος θα ανατείλει στις 07:37 και θα δύσει στις 17:09, με τη διάρκεια της ημέρας να περιορίζεται σε 9 ώρες και 31 λεπτά.
Στην αρχαιότητα, αυτή η στιγμή ήταν θεοποιημένη και συνδεδεμένη με διάφορες τελετουργίες, ενώ ακόμα και σήμερα, το χειμερινό ηλιοστάσιο διατηρεί ιδιαίτερη σημασία. Πρόκειται για την ημέρα με τις λιγότερες ώρες φωτός, καθώς το φως του ήλιου φτάνει στο χαμηλότερο σημείο του κατά τη διάρκεια της ημέρας, προσδιορίζοντας την μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου.
Η λέξη “ηλιοστάσιο” προέρχεται από τις λέξεις “ήλιος” και “στάσις” και σημαίνει τη στιγμή που ο ήλιος βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο από τον ουράνιο ισημερινό. Ο όρος, λατινικής προέλευσης, συνδυάζει τη λέξη “sol” (ήλιος) με το “sisto” (στέκομαι).
Ενώ στο νότιο ημισφαίριο οι κάτοικοι καλωσορίζουν το καλοκαίρι, οι χώρες του βόρειου ημισφαιρίου βιώνουν την πρώτη ημέρα του χειμώνα. Φέτος, στις 21 Δεκεμβρίου, στην Αθήνα η ημέρα θα διαρκέσει 9 ώρες και 31 λεπτά, με τη διάρκεια της να μειώνεται όσο πιο βόρεια πηγαίνουμε.
Παρά το σκοτάδι που φέρνει η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου, τα καλά νέα είναι ότι μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο, οι μέρες αρχίζουν σταδιακά να μεγαλώνουν, προσφέροντας περισσότερες ώρες φωτός κάθε μέρα, μέχρι την κορύφωση του θερινού ηλιοστασίου.
Αυτός ο κύκλος επηρεάζεται από την κλίση 23,4 μοιρών της Γης στον άξονά της, με αποτέλεσμα το βόρειο ημισφαίριο να απολαμβάνει περισσότερες ώρες φωτός το καλοκαίρι, ενώ το νότιο ημισφαίριο βιώνει το αντίθετο κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
